Alaak (Free) le Ttuanvo Laimi kan caah thawngttha bik cu khamhnak cu a LAK in pek kan si ti kan theih hi a si. Hi bia kantheih ahcun aa lawmmi miphun kan si. A LAK timi bia uar tu hmanh ah a kan can phah rua tiding in kan um. Pathian A LAK in a kan pek mi thil chung in minung ttuan vo a um ve ko rua tiah ka ruahnak pawl, Bible chung in keimah pumpak hmuhning ka van tial lai. Caan na ngeih caan ah a dih tiang relpi nak in tha ka pe te tiah kan sawm. A LAK CHUNG IN TTUANVO Deutronomy 3:18: " Cun khi can ah khan nawl kan pek hna i," Bawipa nan Pathian nih hi ram cu co awk ah an pek cang hna; nannih nan unau Israel mi hna hmaiah nan mi raltha vialte hna cu hriamnam put in an lan hmasa lai." Ephesian: 2:8; " Nan nih cu vel an ngeih hna caah an khamh hna i, khamhnak nan hmuh cu a mah nan i bochan caah a si. Khamhnak nan hmuh mi cu nan mah tuah mi a si lo, Pathian laksawng a si." 1. KAMH MI RAM LE ISRAEL Israel miphun cu Pathian nih a kamhmi hna ram phaknak ca i, Jodan tiva an tan hlanah, Moses nih Pathian hmaiah zumhtlak tein umpeng awkah a forhfial hna. Deutronomy cauk a hramthok ka hrawngah Moses chimmi cu, " Pathian nih hi ram hi nan mah ta si awk ah an pek hna," a ti. Moses a thih hnu tlawmpal ah Israel miphun cu Pathiannih a pekmi hna ram i va um ding; an ramah vaser ding ah cuka lei panh cun kal in an vafuh. Culio ah Joshua nih a miphun a cawnpiak mi hna cu an pu Moses nih a cahmi hna bia," Bawipa sal Moses nih, Bawipa nan pathian nih dinhnak hmun an pek hna i, hi ram hi an pek hna lai," ti in nawl an pekmi hna kha i cinken tuah u. ( Josuah 1:13) Isarael pawl an um hnganak ding hmun cu an sinah Pathian nih a pek canghna. Cucu Pathian LAKSAWNG, a lak in pekmi bak a si. Sihmanhseh rian an ngeih rih mi cu, " An mah caah chiah/pek a simi hmun chungah khan va kal i vaa laak kha a hau. Cuticun vakal in an vaa lak lo i, Egypt ram lei tu-ah an kir tthan a si ahcun, Pathian nih a pekmi hna laksawng, dinhnak ram kha an co lai lo." II. JERICHO KHUA LE ISARAEL TTUANVO Israel pawl kamhmi ramchung an vonluh tlawmpal ah, vanpang in kulhmi khualipi, Jericho khua an phan cawlh. Hlanlio chanah cun vanpang in kulhdihmi khua cu lakding ah an rak i harh tukmi, tuk khawh lo ding khua an rak si. Tuchan bang vanlawng in bom thlak hna a rak um lo. Siseh Pathian nih Josuah sinah a chimmi cu, Joshua 6:2; " Cun Bawipa nih Joshua cu a chawnh i," Zohhmanh, Jericho cu a siangpahrang he, a mitthawng ralttha hna he tiah, na kut chungah kan pek cang," tiah a ti. Pathian nih Jericho khuapi cu Josuah le Israel miphun kha ALAK /Manlo in a pek hna. Siseh Israel miphun nih cu khua cu luhhnawh in an vaa laak ve a hau. Cu khua laak khawhnak ding caah cun Pathian nih zulhding le tuah dingmi ttuanvo tampi a pek hna. Cuhnacu, " Niruk chung ni fatin te, nikhat voikhat Jericho khua hel ding le a ni sarih nak ni ah voi sarih hel ding ttuanvo kha an si. Cuhnuah a zarih lo; An hel dih in, an saki, muko tum i au ding zong a fial rih hna. Cuticun Pathian nih a fial mihna Ttuanvo kha an zulh i an tuah lawngah Pathian nih a pekmi hna Jericho khua chung ah a lut kho ding an si. Jericho khua cu Pathian nih a pek mi hna LAKSAWNG a si nain Israel pawl nih Pathian nih a pekmihna zulhding nawlbia/tuanvo kha, a nawl ngai in a zulh le an tuah ve lo ahcun, cu LAKSAWNG cu an ngah lo pin ah an sunghding mi a si.
Ephesian: 2:8; Chungah, "Nan nih cu vel an ngeih hna caah an khamh hna i, khamhnak nan hmuh cu a mah NAN I BOCHAN caah a si. Khamhnak nan hmuh mi cu nan mah tuah mi a si lo, Pathan laksawng a si." Vel in khamh nan si. Khamh nan si cu nan zumh i a mah nan i bochan caah a si ati. Alak in pekmi Khamhnak kha conak ding caah ZUMH le BOCHAN (timi Ttuanvo) kha a hau. Alak in pekmi khamhnak cokhawhnak ding caah zumhnak timi ttuanvo kan herh. Jesus nih John 6:29 ah a chimmi kan hmuhmi cu, "Jesuh nih cun a leh hna i, " Pathian nih tuah hna seh ti an duh mi hna rian cu hihi a si: A thlah mi ZUMH hi," tiah a ti hna. Israel miphun cu dinhnak ram cu ALAK bak in pek an si nain, kal in an vaa laak a hau; an va co kha a hau. An va co khawhnak ding caah harnak aphunphun an tuar i an inn a hau. An nunnak tampi a liam a hau. Retheihnak tampi an tuar a hau. An hruaitu tampi kamhmi ram, a lakin pekmi ram phankho lo in nunnak liam in an um ( Eg. Moses; Luatnak rian, alak in pekmi ram conak ding caah harnak tampi he an miphun caah rian a ttuan nain kamhmi ram nuam a phan manh lo.) Joshua sinah Pathian nih Jericho khualipi cu Pathian nih a lak in a pek tthanhna. Siseh an cokhawh i an mah ta a si khawhnak ding caah ttuanvo tampi an ngei. An ttuanvo kha tlamtling tein nunnak pek in an dirpi caah ALAK in pekmi hmun cu an mah taa ah a cang. Harnak tuarnak umloin Pathian nih apekmi hna khualipi cu an co kho lo. Minung kan caah aliannganbikmi thawngttha, Khamhnak hmanhhi: Jesus Khrih hmang in Pathian nih a lakbak in a kan pek.( Kan caah thawngttha taktak a si) Sihmanhseh, Bible nih, Khamh kan co khawhnak hnga caah NAWLNGAIH nak a herh zia kha a kan cawnpiak. Hebrews 5:9 chungah, " A tling mi ah ser a si tikah a mah NAWL A NGAIMI vialte hna caah zungzal KHAMHNAK hram ah a cang, .... " a ti. IV. LAI MIPHU LE LAIRAM RIANAH Lai miphun sinak hi kan cawk i a man phalh in kan simi sining a si lo. Lairam zonghi Pathian nih Lai miphun a kan pekmi RAM bak asi. Lairam hi zei miphun sininn Laimi nih a man phalh in kan cawk silole, nunnak pek in kan doh hna, ka tei hna i Lairam ah a cang timi tuanbia fiang hi a um lai in ka zum lo. ( Ka palh kho men) Pathian nih a lak bak in a kan pek mi, kan mah caah a sermi ram a si. Nihi niah Lairam cu a ttap i ngan fah tuar in a um. Azawt a zual ngaingai cang. Laimiphun tuanbia zong duhdim nun a ngei ti lo, temhtuarnak rim lawng nih a zelh cuahmah lio a si i zei can a zelh rih lai le, Laimi tuanbia nih hi temhtuarnak chunghin luatnak a hmuhnak kong kan rel kho ti te lai maw ti hmanh ruat ngam lo tiang dirhmun kan phak lio a si. Laimiphun, Pathian nih a kan serchihmi sining a himnak caah, Laimi nih harnak kan tuar i zokhenhnak rian kan ttuan a hau. Lairam, Pathian pekmi ram hi kan mah ta a si i, nawl ka ngeih khawhnak ding caah Lai miphun nih kan fuh i a kan dawn tu thil vial te kha kan doh i, kan hruai tu tampi zong an nunnak tiang a liam i kan chan zong a dih a hau. Pathian pek mi kan ram hi kan mah ta a si khawhnak ding caah kan miphun ningpi in zuanhnawh fuhpanh i kan mah taah ser a hau. Harnak tampi tuar lo in cun kan ram le kan miphun hi kan mah ta a si kho lai lo. "No Pain No Gain," timi tlangtar in Top Journal ah an rak tialbal mi bia ka philhkhawh lo mi a um. ( A tial tu cu ka theih ti lo.) Achimmi cu; Minung nunnak caah a herhbik mi THLI hi alakin ngahmi thil ( Kawl in; A khah meh kung si) asi. Hi thli, a lak in kan hmuhmi, hmanh hi kan nunnak ca i kan hman duh tikah, a mah luh in kan hnar in kan cuap chung tiang a lut lo, KAN DAWP ta a hau. DAWP timi rian kan ttuan kha a hau," a rak ti. Ram rian, miphun rian le Pathian rian hi retheihnak tuar lo in tlamtlinh khawh ding cu thil sining ( Nature) nih a duh lai lo. Israel nih a lak in an hmuhmi ram kha harnak phun tampi lak in kal hnawh ngam lo in, kir tak hna seh law, kammi ram an sung lawng si lo in an taan cia nak Egypt salah an tang tthan lai. Lai mi zong.....................? ( Palhnak a um ahcun pumpak ruahnak sihram ko seh.) Zathawngcin Dallas Source: From: Liankiphnin Siakhel <siakhelliankiphnin@gmail.com> ------------------------------ "Serve with gladness" |
Thursday, September 23, 2010
ALAK(FREE) LE TTUANVO
Monday, September 6, 2010
Laimi Khrihfabu tthennak kong
Laimi le Buu Tthennak Buu thennak kong biaruah hawi: Hi kong hi kan Miphun ah a tlung cuahmah mi harsatnak nganpi pakhat a si caah kan ceih zongah ceihphu a si. Chin miphun hi Lei Khuaza continent (4) ah kan phan cang. Kan phanhnak poah ah bu thencheunak hi harsatnak fakbik (crisis) a si zungzal. Kan ton lonak ram le hmun hrimhrim dawh sawh awk a um ti lo cu! Zei huaha lo ah kan pa le pipi thinlung kan i hliamkhuai sual dih. Lam ton hmanhah kan i chon ti lo. Rian kan tuanti kho lo tikah dawtnak a zor i, Miphun zor chuknak rangbik ah a kan hruai luh. Thazaang derbik ah a kan chuahtertu a si ko. AIDS zawtnak hri bang a karh thluahmah i vawlei kan culpi dih. Doctrine kan ti theu nain cheukhat cu kan doctrine hmanh kan hrilhfiah kho lem lo. Doctrine ngei lem lo zongah kan i then thiam ko. ZBC zong Associations (28) bak a phan cang, ti a si. Hi ruangah bu thencheu timi hi Lairam kokek (natural) umtuning ruangah tiah kan puh ko ne lai maw? Kan puh a si ahcun hmailei Lairam Lairelnak Sangbik (Chin Legislative Assembly) zong hi pungsan maw kan kalpi ne hnga? Chin Forum tialmi Fift Draft Chinland Constitution zongnih a zulh tak cang mu! Buu kan i thencheunak zoh tikah step by step in kan kal hi hmuh khawh a si. Minung thongkhat hrong kan phanh ah buu (10) hrong a chuak. Thonghnih hrong a phanh cun Peng le Tlang ah kan lut i tamtuk buu a chuak manh cang. Thongnga kan phanh ahcun a khua khua in kan chuak i, buu relcawk kan si ti lo. Cucu tulio Mizoram, Delhi, Malaysia, US, Australia ah kan hmuh mi te hi a si. Cheukhat cu chiatthat zohkhenhnak ah buu kan dirh i a tha, nain a pawituk ton nakcu kan 'khua' le 'peng' level hronghrang ah kan i za khim i, Lairam pumpi (national level) cu kan mah ta kan ruat ti lo. Cu ruangah Miphun tuanrian ah miphun dang nih tluk awk tha ti lo tiangin a kan lonh lengmang. Salai Joel Ling nih Laimi upa a nih a nih timi minung (50) renglo I Tonnak (interview) a tuahmi cauk chungah Rev. Dr. Simon Pau Khan En chimmi nih ka lung a ka tongh ngai mi cu Khrihfabu kan tam chin lengmangnak a ruangbik hi 'kan tonmi harsatnak (problems) phisinnak ah kan hman' a ti. Mipi pumhkhomhnak lian MBC, ZBC hnaah General Secretary rian lengah miphun tampi i cawhnak MIT ah Principal hna a tuanbal caah a chimmi hi a pemh ngai rua, ka ti. Nain ka lung dii a riam thlu deuh lo. Zeidak ka chungah a tangmi a um ko. Kan thisa ah thencheunak thinlung hi kan pawi chih sual hnga maw ti hna hi ka ruat theo. Thanchonak kan ram a um lo tikah pehtlaihnak (communication) a chia tuk mi hi thencheunak a ruangbik a si kho maw? Than Tlang um nih Paletwah cu chim hlah, Matupi hmanh kan chankhat ah hmu lo in kan nunnak a liam ko.Pehtlaihnak a har deuh caah a si. Cu pawl ruangah thencheunak a chuah theu hi a si kho maw? Lam tha seh law, zing bazar kalnak men long a hlatmi Hakha le Falam kong hna kan buai peng theu ko hi. Hi ruangah Chin Miphun kan zapi huap Miphun pa (national father) auh ding setsai kan chuahter kho rih lo hi, a si hnga kho maw? Thanchonak a um tikah kan dam te kun hnga maw? Kum 100 Khrihfa cu kan tling diam cang. Nain thencheunak cu kan kal tak kho hlei lo. Laimi biaknak lei kan pa deuh a simi hna Rev. Dr. Sang Awr nih ZBC President ka tuan chungah ka hmuhmi cu chunglei ngai in kan i dawt khawh lo mi hi a si, tiah Kawl Cozah le a ruahnak (policy) capar ah a tial. Rev. Dr. Hre Kio nih CBFA Civuipi ah Laimi buu hi lengluang kan chuahmi ka zoh tikah ka thin a phang deuh theo ko, a ti. Rev. Dr. Pau Khan En nih interveiw an tuahnak ah Lairam hi mahte uknak nawl hmu uh sih law kan buaibik cem ding mi cu rualremnak (unity) le peng le tlang tanhnak (localism) kong hi a si lai, a ti. Lairam hmailei kong ruahah Biaknak lei kan pa le pipi cheukhat an mitku a thaw kho lo, mangchia an manh theo ko in a lang. Ram riantuan taksa lei kan pa le zong a si ko lai. Cu tlukin kan Chin miphun caah tihnung mi harsatnak nganpi a si ko ahcun zeitindah kan tei khawh ne hnga? Laimi kan pa le thithruainak tangah November 2010 ah GCCF dirh ding hna hi kan dam deuhnak a si kho lai maw? Tribal Reconcillation Program (TRP)timi cu maw kan thok colh ko ne lai? Options dang a um kho ti maw? Buu le Buu, minung le minung i fonh hi a harbikmi kan tonmi cu a si bik rua lo. Thinlung i fonh hi a si. Kei cu hi harsatnak nganpi chung chuahnak caah hnabeiseinak nganpi pakhat ka ngei. Cucu kan Chin mino thangthar hna thinlung ah a si. Miphunpi chuahnak caah the biggest challenge issue pakhat ah tuchun ni thokin khuaruah hram an thok cang ahcun kan miphun nih kan tei caan a phan te ko lai tiah ka zumh. Miphun hruaitu kan ti theo mi hna hi miphun zapi huapin a pumkhom khotu, rualremnak a tuahkhotu hna hi an rak si theo ton ko rua. Cucu thangthar mino hna liangcung ah tuanvo nganpi in ai hngat timi hi tuchun kan ceihmi nih a langhter khun ko rua tiah ka ruah. Upatnak he, Van Van Source: From: Salai Van Lian Thang <vansalaicinzah@yahoo.com> Subject: Re: [Lai Forum] Laimi krifa bu tthennak kong To: LAIFORUM@yahoogroups.com Date: Sunday, September 5, 2010, 3:06 PM ------------------------------ "Serve with gladness" |
Sunday, September 5, 2010
Chin leaders met Mizoram Chief Minister Lal Thanhawla
The Chin leaders in Greater Washington DC area meet the Chief Minister of Mizoram and The First Lady September 5, 2010 Derwood, MD This morning, the leaders of the different Chin ethnic groups met The Chief Minister of Mizoram, Mr. Lal Thanhawla, and the First Lady of Mizoram, Mrs. Lalril-iani. Present were Pu Lal Awm ( the Chairman of the Chin Community of USA, Washington DC area), Van Thawng Ling (the executive director of a newly formed refugee agency Chin American Community Development) and Salai Lairamthang ( the President of Chin Youth Organization of North America). Other community leaders were Pu Mang Cung Nung, Pu Roland Maung, Pu Vanling Sawmmal, Pu Van Thawng Cung, Pu Siang Dun, Pu Van Luai Zathang and Pu Thawng Za Lian. The Chief Minister of Mizoram, Mr. Lal Thanhawla is one of the twenty two most influential persons of India. He and the First lady welcomed the Chin visitors like his brothers in arms with their warm and charming smile. They both seems to be in their mid-sixties and still alive and kicking. The Chief Minister said " We all; Mizo, Lai, Bawm, Kuki and etc……, have so many things in common. We are from the same origin and one day we may be under the same sun as one nation. "
The Chin leaders expressed their gratefulness for the Mizoram government and the people of Mizoram for their generosity while the Chins are suffering under the military regime. As there are about 60-70 thousands Chins in Mizoram, we can't afford to ignore the Mizoram government and their people. The leaders care about the Chin in Mizoram and concern about arrest and deportation. The Chief Minister mentioned about the crime and illegal activities committed by the Chins in Mizoram. (Actually he is very sympathetic to our people. During the past few days when our people were arrested by the order of India Central Government his office and some of his ministers open their door for us. Even though the court ordered to be deported back to Burma, they were released at the border. Most of them now get back to Aizawl.) (CACD) ------------------------------ "Serve with gladness" |
Monday, July 26, 2010
Chin Mipun hi kanmah tein aa uk khotuk mi kan si
Kanmah Chinram tein aa uk khotuk mi kan si by Pu Lian Uk Carelmi u le nau hna: Tlangval pawl akahalmi an umcaah arelduh ve mian umbiaahtiin ka vunthlah mi asi. Laimi hi vuleicung kan khuasak nak kong ah Pathiansin hal le thlacam kan herh ngai hna. Zeicah tiah vuleicung kannunchung kan miphun le kan ram runven ve ding hi Pathian nih ttuanvo a kan peek ve ning asi. Biaknak rian ttuan minih ramuknakkong ah Pathiansin thlacam kantuah ah a ttha lai lotihi Bible caning zong ah asdik lodeuh ko laity hikanzumhning asi ko. Baibal ca hlun 1Samuel 8:4 hrawng khi rel ding hrim kan si. Chinmiphun cu vuleicung miphun pakhat in nunphung he holh he ramri hmanh ah vuleicung independent ram tam pinak kau fiang ngai in a ngeimi kan si. Asina in Chinmiphun nih kan Chinmiphun a kan uktu Chinmiphun cozah kan ngei hna lo. Miphundang pi Kawlcozah kut tawi ukmi miphun in chan zeizat dah kan tan rih hnga. "Chan zeizat maw vailian nih an kan pen, ramzung ceuter kho tu val nan um rua lo, akan peng tir siangpahrang (Mirang siangpahrang) chan lio bang khuaza kan Laimi lungfak hna runn tang ah" ti hla khi ruat hmanh u. Baibal ca hlun 1Samuel 8: 4 chung khi nan rel ah cun, miphundang cio nih a uk tu hna an mah miphun siangpahrang an rak I ngeih cio. Asi na in Israel mi phun nih an miphun le ram a uk tu hna anmah Israel miphun siangpahrang an rak ngei lo. Cucaah Profet Samuel sin in Pathian sin ah Israel miphun nih miphundang cio bantuk in kanmah Isreal miphun le ram akan uktu ding ah Israel miphun asimi uktu Siangpahrang hung kan pee ko tiah thla an rak cam an rak hal nakkong aa ttial nak ca cang asi. Mahka cun Pathiannih a phungchimtu hna zongnih ram uknak le ramhraui nakkong thlacam ding le biachim ding ttuanvo a peek nakhna asi ve. Cu caah Pathian nih Israel miphun theng te a si mi Saul le David cu Isreal miphun le ram uk tu ah siangpahrang in arak peek hna. Cu ve bang in Chinmiphun atlawmbik za ah 80% nih kan mi lu rel tam u tuk nih Krifa mi Pathian Baibal azummi Krifa kan si. Cucaah Pathian thimmi kan si ti achim duh mi Chinmi tampi an um cang. Cucah Chinmi phunnih Chinmi miphun ram le Chinmiphun a uk tu Chinmiphun theng te dirh mi uktu cozah kan ngei lo hitheihdih mi asi. Asina in kan Pathian biaknak Krifa biaknak le kan Chinmi phun hrawh akan rawimi Kawl ralkap cozah kut tawi hrem nak kan tuar lio ah hin Chinmi Krifa Pastor le hruaitu vialte nih Chinram le Chinmiphun uk tu Chin ram le Chinmiphun minungthengte in dirh mi Chinramkulh cozah Pathian nih akan peek ding cu thla nan kan campi ding atu lio ah Chinmipi nih hlam le duh bikmi a si. Kan Pastor vialte le Krifa bu hruaitu vialte atu nak fak in Chin miphun le Chinram uktu Chinmi pinih thimmi cozah tling ngeihding thla camnak atu nak fak in kan hruai sawh u. Apiang thar mi Chinmiphun Krifa vialte nih nan piantharnak cu Chin miphun thimmi uktu ttha Chinmi theng te ngeih ding caah Chinmipi he hmunkhat te ah hman cio ding duhpi ngaimi asi. Kan pastor vialte le Krifa phungchimtu vialte nih 1Samuel 8:4 Bible cacang hi Chinmi kaa kip sin ah sermon kan tuah piak hram u ti I duh pingaimi asi. Minungpakhat nunnak caah food=rawl, clothes=fenh- aih le shelter=umnak inn aherh bik ti asi. Cubantuk in rampakhat dirh nak ah land = ram le vulei, labour =rian ttuantu rammi, le capital = ahramvorh ding ngeih hau a si ti asi. Cubantuk asi tik ah Chin miphun nih Independent ram tampi nak akau mi ram le vulei 14000 Sq miles cu Chinmi phun nih kan ihum lio mi ramri fiang a ngeimi miphun pakhat kan si minihzeizongte tlam atlinter khawh mi asi. Vulei cung ram le miphunvialte nih cubantuk vial land, labour and capital cung hngat in an ram le an miphun kha an miphun thiamnak fimnak he an ser siam khawh cio dih khi a si. Chinmiphunzong nih hi kan ingeihmi hna landm labour and capital hinkanramle kanmihun tunmer ding fimnak thiamnak angei kho mikansi hitete tamtuk langhter hau lointheihdih mi asi. Atu ah America ram khuasa Chinmi cheukhat nih sau an um rih lo na in thiamnak fimnak an ichap khawh ning khua an ruah tik ah Amrica ah kan ttuan tluk in kan Chinram ah ttuan u si law atu nak in kan ram ah kan rum deuh lai atimi thil thei hmanh an hung um ngai cang. Cucaah kha hlan lio kanmahte kan i-uk kho lai maw ti ruah nak kha hlenthoi nak asi ti ruah hrim hrim a hau cang. Cubantuk cun vuleicungmiphunram vialte ahram an idomh nak dih asi. Politics kong ram huncho nak economics kong fak pi in thiam I zuam chin hna u si. Labour cu Chinmi cu rian a ttuan zuam ngaimi 70, 000 minung zah kan umti asi. Capital ah kanvu lei le kan minung thazang picu capital bik ahkan ingeih tthiam I, adang aherh rih mi capital cu a kan ttanpi mi an um tik ah kum tampizong in vuleicung hunchonak ca ah tuah mi bank te hna ah miphundangleramcion ih anicawi chungbantuk cio in I cawikhawh mi a um mi a si fawn. Ramuk nak le ramser nak kong ca tampi rel ah cun hinak in fiang deuh chin chin in hi kanttialmi ca tlang kar lak ah tampi relkhawh theihkhawh rih asi. Hi bantuk kong nan a hal mi an um caah hibantukkong aa tialnak ram ihruai ning le ramchung uknakser ning an ttialmi ca uk arel zuamngai mi nan si ding theih khawh ngai asi. Cubantuk ca uk nanrel tik ah hika ttial mi nak fiang chinchin in theih chinchin khawhnak asi. Cu-ti thil um tuning asi caah Mirang kai hlan ah Lairam/Chinram cu mizei miphundang hmanh nih rak uk lo mi mah le uktu cio te he Chinmi pipu kokek biaknak phungzulh tti dih cio in mah le uktu cio he arak I ukmi cu kansi. Kawlmi phun le India miphun he miphun aa dangngai mi khat lo miphun pakhat ve mah te in aa uk mi an si lio ah Mirang nih an rak chimm hna. Fawite in an tei khawh ve hna lo ruang ah Chinram uktu bawi he remnak Mirangnih an rak tuah . Cu rem nak tuah ning ah ah an mah le an uknak cio in Lairam uk tu hna nih an I uk khawh tthan ding biakam an ser. Cu Mirang le chinmi uktu an biakamnak cu Chin Hillls Regulation 1896 upadi ah an rak ttial. Cu upadicu chanthar ah Chin miphun le chinram uknakphunghram hmasa bik asi. Cuupadicu kasnhmangti lona in Librasry tampi ah an um rih. India miphun le Kawlmiphun he aadang mi le mah uktu te he arak I-uk dih mi kan pipu hna nih anrak si ruang ah cu upadi he cun Kawlmi le India mi he cawh lo in adangte in a rak I uk mi kan si fawn. Cucaah a mah a chan khantuak cio tik ah hlan lio in miphundang nih uk lo in mah te in chan le za arak I uk mi cu kan rak si. Kawlram bupi Independence hmuh ka in Chinram upadi sertu le Chinram cozah rak um hna seh law atu ni hin ni nak hin alet tampi in kan hun cho ding khi alam a umtuk mi asi. 1968-69 lio ttial mi Chin lu-nge akyan pee ca khi khawika maw hoikom sin in Nyeinchansua a ttu Shin twe ne htaing ye wa- dah hmah ….(ttah ttih yah ttwe) ti mi ca uk cahmai P.166-236 chung ah Kawlca in rel khawh asi. Cu cacu nan rel ah cun Chinram kulh caah a dang te in Chinramkulh upadi sertu le Chinramkulh cozah arak um lo ruang ah zeitluk in dah Chinramkulh kum 60 reng lo chung sungh nak a ngantuk hringhran ti hi theih khawh nak ngai asi. Kan pupa nih hi Laimi kokek biaknak phung an zumh ning in an rak I uk tik ah thih ri nunri in tuahchia timi zumh mi hi an rak ngei. Biadang in kan ttial ah cun, kanpipu biaknak ah phungbuar paohcu thih ri nunri in chiat asi ti arak zum mi kansi. Cucaah phung le phai zulh hi aduh ngaimi miphun kanrak si I, atuchanzong ah upadi bia hi Chinmi nih azul kho ngaimi kan si. Cucaah phungser mi upadi hi a upat le azul ngaimi miphun kan si. Cucaah kan Chinram in kan mipi nih kan thim mi hruaitu hna upadiser tu phu nih upadi anser mi cu Chinmi mipi nih tthatuk in azul mi kan si caah daite in aa uk kho mi kan si zong theih khawh asi. Chinram nih India ram, Bangladesh ram le Kawlram kar lak milu tam bik nak ram hna kar ah a um mi ram sinak nih chaw leh chaw hrawlnak hmun ttha ngai asi mi nih thiltam pi aser khawh. Haka/Falam/Tedim /Matupi Mindat Kanpetlet/ Paletwa khua ah mitam nak bik hmun Haka asiah cun Pyidawtha hrawng ah dor atuah mi nih inn hlan an duh ngai mi sullam bantuk khi a ngei mi asi. Cu longsi lo in India ram Ganges Brahmaputra nelrawn vulei le Chindwin Irrawady nelrawn vulei kar lak a ummi tlangcung ram a si mi nih Europe ram Germany lei le Italy lei karlak nelrawnpa hnih kar lak a um mi Switzerland ram um nak hmun he aa lo ngai mi ram kan si. Switzerland ram a la mi nih Europe ram vialte tei nak an tuah khawh caah Europe ram vialte nih Switzerland ramcu a ho hmanh nih raltuk in lak lo mi ramkarlak thlak neutral ram ah kan ser lai ti Europe ram vialte nih hna tlaknak an rak ser phah mi asi. Cu caah Chinram a um hmun hrim hi mahte in iuknakcaah chawlehchawhrawlnak le ralhau ttha ngai in aa chawngmi ram asi mi nih hin mah lerasmte in aa ukkhomi a nungkho mi ksansinakhi a langhter mi asi. Hitiasica zong ah chanle za miphundzang nih ukmi arak si lo I, vulecung a uknakni atla kho lomi Mirang long nih anrakchimm I remnak inral anrak deih ter hi asi. Curuahnakcu Chinrzamcaah a umpeng mi asi. Mah le ram kulh chung thilchuak mi leng in rambupi nih ngunkhuai le tangkalut a hmuh mivialte cu ramkulh vialte nih mah le ramkulh cio ah iphawtzamh ding a um. Cu caah Indiaram ah Mizoram khi an ram in thilchuak a um lo na in anramuknak ahramdomhnak asimi land labor le capital a um micu Indiacozah nihanhnamio caah mit hmuh in thilchuak tia umlotiang ah khi an ramkulh cozah le ram kulh upadi atuah mi an ingeih bantuk khi vuleicungkaa kip ah a um mi asi. Tu hlan vialte Chinram kulh upadiser tu le cozah kan rak ngeih lo. Cu caah ramkulh cozah dot sang ngai mi in Chinramkulh a hunchonak ding ramkulh cozah wunkyi level in planning tuah mi kum 60 reng lo chung arak um bal lo. Cu ruang bik ah Chinram cu ahar ngai mi ramkulh ah aa chuah hi asi. Zeicah tiah Chin ram kulh chung cozah rianttuannak kha Chinramkulh cozah wunkyi ti bantuk a um lo. Cu caah Kawlmi nih an Kawlram chung in an thimmi hna Kawl wunkyi nih Chinramkulh chung cozah rian ttuannak vialte kha anmah Kawlram ca wankyi an ttuanbu in Chinram wankyi rian ding kha an kemh chihnak long in an rak ttuan. Kawlwunkyi pawl nih le Chinram ah um balcu chim lo, Chinramkulh aphan bal lo mi long te an si. Cu Chin ram a phan ballo mi hna Kawlmiphun wuanktyi nih Chinram kong nawlsang bik an vun kan ngeih hnawh khia si. Cucaah Kawlmiphun wunkyi longte nih Chinram chung cozah rian cung ah nawlsangbik ngei an hun si nak cu zasi. Cu Kawl wunkyi hna nih an phanh bal lo mi Chinram fingtlang nunning adih umnak in an thei hrim hna lo I, theihding zong an izuam hna lo. An rian asi ca sawh ah a phungmen tlangrian thawh in Chinramkulh kong kha zei hmanh tthadeuh she ti ruahzuam lem lo in kum 60 reng lo chung Kawlwankyi nih Chinram cu daipa thlang lo in a kong a philh in an philhchel hmanh a um ding khi asi. Chinram caah an ttuan mi a um lo caah ni hin ni Chinram cu ramhar ngai ah aa can hi asi. Cu Kawl wankyi pawl nih Chinram ca ah zei hmanh ttha tthi in an ttuan lo mi kan hmuh tik ah Chinram in Chinmipi nih cu Kawl wunkyi hna cu thim mi an si hoi lo. Cu caah kan duh ti hna lo ti in rian a ttuan lo mi Kawl wunkyi pawl kha phuah khawh nak lam zong Chinram in thimmi wunkyi an si lo caah thim lo khawh ding lam zong Chinmipi nih an ngei hna lo. Cu ti Chinram ca ah zei hmanh an ttuan lo ruang zong ah Chinmiphun nih Kawlwunkyi pawl phuah khawhnak lam kan ngeih lo kha Kawlwunkyi hna nih an theih tuk mi asi fawn. Cucaah Chinmi an har zong ah an kan phuah khawh lem lai maw ti in an duh salam chinchin in an um zong ah Chinmi nih zei hmanh ti khawhnak democracy phung zong ah a lam kan ngei hna lo. Cu hrim ah cun Kawlmi phunkut tawi ah Chinmi phunpi an kan uknak afian biknak cu asi. Cucaah hi ti hunchonak tuahpiak lo in lo-tlau te hna seh ti an rawi bia zong asi kho mi ngai in ruah khawh asi. Zeicah tiah kanmah Chinram kulhte in aa uk kho mi kan si mi afiang ko na in ramkulh cozah dirh khawhnak nawl an rak kan pek lo tik ah duhsah te in lo-ral hna seh ti rawinak tu asi. An kandawt caah ramkulh in idirh ding an kan peek duh lomi asi lo ti theih khawh mi tuk asi. Ankandawt lo caah kanherh ngaimi kanmahramkulhte in zeimawzat tlangtling iuk khawhnak ramkulh cozah I dirh naknawl an kan peek duh lo asi ti in lak ding tu asi ter khi a si. Kanmahramchung ahmash ramkukhte in iuk khote ding tiin Panglong ah kan pupa minthut mi hi kan ipalh ko rua ti ruah nak a hung mang ngaimi asi kho cang. Atu 2008 uknakphunghram chinchin ah cun Chinmi nunphung le ca holh kong hmanh Chinmi nih upadi iser khawhnak nawl an pee rih hoi lo. Amin long Chin Sate, Chin State government, Chin State Legislative Assembly ti Chinramkulh, Chinram upadiser tu, Chinram cozah tiban bantuk hlennak longte in a min long an bunh sawhsawh an ser sawhsawh I ataktak ah upadi sernak nawl cu bantuk in Chinmi holh le Chinmi nunphungkong hmanh Chin State Legislative Assembly nih upadi an ser khawh lo mi cu rawk kho te hna she ti rawinak rap chiah kanh mi tthiam le hlen nak bia long cu asi rih hoi ko. Ralkap nawl long te zulhding in 2008 uknakphunghram cu ttialmi asi ruang zong ah hi uknak phunghram 2008 cu Kawlmiphun a si lomi miphun vialte hrawhdih le atu Kawlrambupi chung area 60% akau mi Kawlmiphun asilo mi miphun ram vialte kha chuh dih in an mah Kawlmiphun an ram ah an ser lio nak uknak phung hram asi hi lungfiandih hrim a hau mi asi. Hiti Chinram chuhdih nak atuah mi Chinmi phuncaah harnak aa thuat leng mang tik ah atu Kawlralkap uknak chinchin nih Chinram micung hremnak fawituk in an vun tuah khawh hi asi. Cu ruang ah mah le Chinram ah um kho ti lo in ramleng ah tlik le zam nih Chinmi cung a phak hi cu-hlan vialte an mirawi nak aphichuak asi. Cu caah kanmahte kan iuk kho lai maw ti thin lung tiang Laimi cheukhat lak ah a ngeimi vun um zong hi hi bantuk thin lungngei hnaseh ti an mirawi nak nih aserr mi ruah nak an si dih hna. Independence hmuhcan lio ah ram rian khelnakkong tling in Chinmi nih rak theih rih lo asi mi kha Kawlhruaitu nih rawinak ding can ttha ah anrak lak bantuk khi a si. Cu caah Ram khelrian arak thei mi Kawlhruaitu nih Chinram ca ah a ttha kho ding uknak bawmh lo in a hlen lei in an rak hlen hna a si tipuh awk ngai in ramkhel rian athiam mi hna cuchan lio ramhruaitu hna klha puh awk in a umter hna tu khi a si. Asina in U Ne Win le a hnuzul ralkap pawl nih mipi thimmi Kawlrambupi cozah kut in hriamnam hmuah chih in uknak nawl an rak chuh hlan can te ah hin Chinmi phun le tlangcung miphun ram hna nih duhdim in mah le ramkulh chung cio ah i-uk khawhnak federal uknakphung in rambupi uknakphunghram ttial tthanding kha Democracy phung azulmi UNu le Kawlmiphun democracy a ttanh mi nih remh an rak timh ko. Cucaah atu ah democracy a ttanh mi Kawlmiphun he ttang tti in hi ralkap uknak in ttialmi 2008 uknak phunghram hi rawk ding cu democracy a ttanh mi Kawlmi phun le tlangcung miphun vialte ttang tti in tuah hrim ding ruah mi asi cang. Cu ti tuah khawh ding alam ttha bik cu 2010 thimnak ah mee zung ah kallo in mee peek lo hrim ding bik hi asi. 2010 thimnak mee nanpeek ah cun cu tlangcung miphun vialte ci hmih nak hriamnam in ralkap cozah nih lih le hlenthawinak in kanfeh ter an ti in an tialmi uknakphunghram kha kanci hmih nak ah hmang ko u ti mah in thah ding ci hmih ding ah hngawng va chit tluk khi a si. Thahding hngawng cik ding ah cun a ho mikel nih dah an va chit duh lai! mizei hmanh an va ichit duh lai lo. 2010 thimnak ah aa thimding aa timh tuah mi democrscy kan ttanh ati mi vialte nih achung in kan ttuan khawh lai ti an i ruah mi khi thawngchung va luh khi a si ko. Thawngchung in zei dah an tuah khawh ti ding a um. Ralkap MP pa khat nih civil MP pathum paoh kha sual an kawlpeng hna lai. (Parliament members 440 ah mipi thim lo mi ralkap ttuan lio 110 an um mikhatiduh mi asi.) Parliament chung bia an chimi kong ah an kan tlai kho lo ti an iruat hnga. Asina in Parliament chungbia an chim mi cu tleih cia khih cia in 2008 uknakphunghram nih a chiah cia cang hna. Parliament chung ah ralkap duh lo mi a bia an chim mi ruang ah ti in an itleihter hna lai lo. Asina in Parliament leng ah sual nak an kawl piak hna lai i thangchia hmui hru ngai in tleih khawh mi tuk an si. Cucu pumpak in nun ning nuamnakngao ngeih chiah an pek hna lai I, cu kaltakding an siang lai lo I, zei hmanh an tuah ngam lai lo. Thanshwe nih a nawlngeih nak a hmunh ding a hoi le ralkap bawi vialte arawi nak hna kha khawi maw ah kan ttialmi rakrel te u. Arelcangmi zong nan um lai. Kha bantuk longte kha an hman te lai. Source: From: Lian Uk <lian1@verizon.net> Subject: [Lai Forum] FW: [SFNA] Chin mipun hi kan mah ten kan ni uk kho hnga ma? To: chinmiawi1@juno.com, blessedzomi@yahoogroups.com, LAIFORUM@yahoogroups.com, metkhuabo@yahoogroups.com, Rungcin@yahoogroups.com, "'Paw Win Maung Lian'" <amglian@yahoo.com>, po_jonah@yahoo.com, YCCF-International@yahoogroups.com, chinworld.info@gmail.com, chinuniversityalumni@gmail.com Date: Sunday, July 25, 2010, 8:57 AM ------------------------------ "Serve with gladness" |
Sunday, July 25, 2010
Laikhal Sibawi Pu Khi Mang
|
Wednesday, July 21, 2010
Zu cu Khap ding a si lo, Doh ding tu a si
Zu le Mizoram: Laldenga hmuhning le Chin miphun (Khap ding a si lo: Doh ding a si)
By: Salai Van Lian Thang
Lai minih internet biaruahnak ah 'ZU' kong voi tamnawn ceih a si cang. Naite Feb 2010 ah Bangkok ah pumhkhomhnak a ngei kho ramkip Laimi mifimthiam hna nih 'Zu' cu kan miphun a kan hrawktu ralnganbik pakhat ah an pawm. Tha tein an purhdah hnuah chim dawh in a lang. Than Tlang ah an khap. CNF zongnih an khap theo. Hmun dang zongah khap duhnak a fak. Lairam Cozah thar nih buaipi ngaimi biahnok a si lai cu a fiang cang. Rampumpi zalonnak a um chinchin tikah buaipi ngaimi biatung a si i, Zu kongkau ah Biaknak le Cozah, Biaknak le mirunnphu biahmuhthiam a har ngai te ding a lo.
Mizoram hi zalonnak State puitling a hmuhnak kum (20) hlei a si cang i kan nunphung le kalphung aa khat dih ngot caah an ton cuahmah mi harsatnak khi Chin miphun zongnih kan ton ve te ko hna lai. Zu kong kan buai lai, ramrian kong kan buai lai, zungrian kong kan buai lai, lothlawh kong kan buai lai, ramri kong kan buai lai, khuafonh kong kan buai lai, buailulh in kan hnok ngai caan a phan te lai. Cucu a ram minih kan ram kha kan mah duhning muisam keng tein remhthan/siamthan kan duh caah a si i hrialawk a tha lo mi an si ko hna.
Kan hnu lei in tuchun tiang Mizoram nih Zu kong an buaipi ning hi cawnawk tha tete an um. Khap le khap lo kongah mi fimthiam pawl can saupi an i si. Bia fakfak zong an hmang. Tadinca in ca an i chuah hnawh. Miruunphu bukhat le bukhat an i do. Biaknak le Cozah an i al, khuaci an hmuihnik deng lengmang kha a si. Cu vialte biacuhnak phichuak cu Zu khapnak phung' The Mizoram Liqour Total Prohibition Act 1995' Mizoram Lairelnak Sangbik a simi Mizoram Legislative Assembly pi nih a hun ser phut mi hi a si.
20th Feb 1997 in Mizoram ah cu upadii cu a nung i tuchun tiang khi a si. MLTP Act nih Zu zuar, Zu phorh, Zu ser, Zu chiah/neih, Zudin, a khap dih. Mizoram pem Lai minih riansang kan tuan khawh lo caah cu phung cu kan buar bik ton in a lang. Sihmanhsehlaw, cu nih Lai, Mara, Chakma Distict Council (3) a huap loh. Mizoram a ummi arm forces pawl rawleinak hna an canteens le messes ah hmannak a khap loh. Cucu Than Tlang ah biaknak nih an khap, Ralkap/ Police nih an zuar than bantuk in, Mizoram ah MLTP Act a tlolh tonnak pakhat cu upadii nih a huap lo mi hmunhma in duh poah cawkawk/ din awk a chuak than tung mi hi a si.
Zu khapnak phunglam tuanchuaktu le tlamtlintertu ah Cozah tangah ' Excise Department' pakhat an dirh. Vuanci pakhat tangah Zipeng commissioner pakhat nih a hruai hna i, officer tampi, staff tampi he zung an thu i an cawl. Zu ding an tlaih hna, zu zuar an hrem hna, zu phor dan an tat hna, zu ser thong an thlak hna i, Mizoram luhchuahnak hauka le kutka kipah zuphor check lengmang, tlaih lengmang a si.Mizoram ah huham a ngei ngaimi 'Central Young Mizoram Association' nih Cozah cu a bomh. Zu cu fak ngai in an khap, i tuk i hremnak a fah caah, i thah i nawn sualnak tiang a chuaksual pah lengmang. Bu huham ngei ngai an si caah tazacuai thiam zong an si ton lo i cu ti cun bia a dai thai lengmang. Cheukhat nih 'Licence to kill' maw nan i pek tiah i sawi le i doh a um peng. Kum (10) leng kal hnuah, cheukhat nih 'Zu khap cu a hlawhcham diam' an ti, cheukhat nih a hlawhtling an ti ve thiamthaim. Biaelnak a dong kho lo. Sihmanhsehlaw, zu khap ruangah sualnak rate 'crime rate' cu tangpi ah a tla ngai veve ko na in, zu a um lo tikah Mino nih sichunh, sidin in an tang than i, mino tampi an nunnak a liam. Rank sangsang, Vuanci pipi, Officer lianlian fa le an tam khun. Hi lam hi kan Chin miphun zong nih hmailei kan zulh te lai lo ti khawh cu a si lo.
Zu a that le that lo kong i el len cu sullam ngei lo a si i, zeitindah hlawhtling tein kan doh/hrial khawh deuh lai titu ruah a hau mi cu kan si. Zu nih mi pumrua thatha, mifim mithiam fawite in an lu a kan lak piak, innchungkhar phaisa a ei, inchungkhar a hrawh, mithah lainawn a tamter, mi rualban lo, ngaktah lakfa, sifak a chuahter, ngandamnak a hrawh pinah kan nunzia a niamter i, mi phundang mit ah 'uncilvilized people' tiah rang taktak in a kan kalpi pengtu pakhat cu 'Zu' hi a rak si peng ko. Din zia thiam ti i, hnuah dinzia thiamlobik ah i chuahthiam, ngandamnak ti i, ngamdam cu chim lo, thihnak tuah a kan hruai peng. Cucaah kan mifim thiam hna nih kan miphun ralnganbik an timi hi a si ko cang rua.
Laimi nunphung le zu pehtlaihter cu kan duh hrimhrim lo. Zu dingmi miphun ti cu kan huat ngai lai na in Zu cu kan miphun chungah ai ciahnak a thuktuk cang ti cu elkhawh a si lo. Zu an kan dohpinak cu Siangbawi te chan in a rak si cang. Purpit ah a phunphun in kan i cawnpiak, innchungkhar ah a phunphun in kan i chimhrin i, 'hrai chung ah sen hirhiar in a um mi zu khi va zoh hlah' timi Bibal cangzong khuaza lamkam ah kan tar len ko hna. Sihmanhsehlaw a phichuak cu kum tampi kan kal hnu zongah kan tuchun ni tiang kan Miphun ralnganbik a si thiamthiam rih ko mi hi a si. Cucaah Zu cu kan miphun nih zeitindah kan hmuh lai i, kan kalpi lai? Mizoram bantuk in maw kan buaipi ve lai? Cucaah ruah a herh ngaimi cu kan miphun nih 'zu' hi zeitindah kan hmuh lai i, zu hi zeitindah kan kalpi lai, timi hoih lei tu hi i ceih tha a si i, i fiangpup lo cun kan buaipeng rih ko lai.
Cucaah Mizoram hruaitu Pu Laldenga, nih July 25, 1988 ah 'Zu' kong Mizoram mipi hmaiah a chimmi, leidai tangah phum si cang ko hmanh sehlaw, Mizoram ah a bia tutiang a nun peng rih. Hi bia hi tadinca ah an chuah peng i mipi thinlung ah a cam peng. Mizoram mipi nih an hmuhthiamnak' ding caah Zu' kong a rak chimmi a si nain, kan miphun zong nih tulio kan tonning zoh tikah theihtha ngai a si ve ko rua ka ruah i tlawmpal ka hun langhter. Pu Laldengah nih cun:
'Zu hi kan miphun ral a si lo, kan hawikom zong a si fawn lo. Zu hi thiltha zong a si lo.Thilchia zong a si lo, ka hmai i tikik hi la ning law, zu ah ka ruah ahcun, kan miphun ral cu a si lo ti ko? Kan hawi zong a si lo. Cucaah khua kan ruahning hi fimkhur ngai kan hau. Thil pakhat ve khi a si ko, zeidang a si lo. A thatnak le a chiatnak kong, kan ral a si le si lo kong, kan hawikom a si le si lo kong cu, kan i pehtlaih dan tu in a si, zeitin ruahnak ruangah chim len chim len in kan um mi hi cu tih a nung ngai. Cucaah a biapibik cu kan i pehtlaihnak hi a si,' tiah a ti. Cun a peh rih i, ' kan ram ah zu hi kan buapi lo, kan ram ah zu buaipi mi hi kan buaipi mi a si deuh, zu buaipi mi mi tlawmte an um, cu hna cu heh tiah kan buaipi len mi a si, zu cu a mah tein a chia lo, a mah tein a tha fawn lo,tiah a hmuhdan a chim. Cun tahchunhnak ah ' Pu Zoramthanga hi a tep zong a tep bak lo mi a sinain, hun rii taktak tuah seh law, zu kha a dik lo mi a si lo, Pu Zoramthangah kha a dik lo mi cu a si, zu a ri ve lo mi Pu Zamawia nih cun zeihmanh ah a rel lai lo, tiah a ti. Cun ' nu pakhat nih nau a um pi i, a lenkual nak ah hngakchia cu a tlu i, lungah ai khawng sual hnga, a nu nih hngakchia a lungdamnak caah lung kha, na sual tuk ai tiah a va bengh lai, hlonh diam uh sih tiah a hlonh lai, cu bantuk cun Pu Zoramthanga a khon sual ruang khan kan hlonh diam lai maw' puitling lutput he khua kan ruah a hau. Lung kan velh ruang ah khan hngakchia kha a tlu than lai lo, tizong a si pek lo i, cun kan hlonh cawk fawn tung lai lo. Curuangah hngakchia a tluk lo ding tu kha kan ruah a hau mi cu a si. Kan huat lo ding kan huat, Lungtum kha hua lo in hngakchia kha a tluk lo ding kan cawnpiak tu a hau, huattlai cu zu kha a si lo, a rit ruangah thil a tuahsual mi Pu Zoramthanga kha a si' tiah a ti. Hihi zu a thatnak ka chimmi a si lo, a si ning taktak kha ka chim mi a si. Kan ram nih a sining takin kan zohthiam a hau, tiah a chim. Zu kan duh lo kan tinak zongah hian mi dangnih a thianghlim kan ti hna seh, ti ruang te hna menmen ah, tam deuh cu kan si. Nain zu duh lo mi taktak cu kan ram ah hin biaknak ruangah tlawmpal cu an um. Nain za ah pakul long an si. Za ah sawmriat cu minih a thianghlim ka ti hna seh, ti ruang long te ah a si. Zu hi kan buaipi lo, zu a buaipi mi mi tlawmte hi kan buaipi mi cu a si, tiah Pu Laldenga nih a liamcia kum (20) ah a rak cawnpiak hna. http://zozamweeklyn ews.blogspot. com/2009/ 07/zu-chungchang a-laldenga- ngaihdan. html)
Mizoram mipi nih 'Zu' an hmuhthiam nakhnga a cunglei bantuk in hmuhsak nain tuchun ni tiang an buaipi mi biahnokbik pakhat a si peng ko i Cozah thar a kaipoah ah zu khapnak na hrawh lai maw hrawh lo, ticu media pawl biahalnak nganpi a si peng i, mipi nih an theihduhbik mi a phi zong a si peng. Cuve bantuk in kan miphun zong nih hmailei pi tiang a tu bantuk in kan buaipi peng lai a fiang mi a si.
Cucaah 'Zu' hi kan miphun caah a biapi mi thil ah maw kan ruah lai, a biapi tuk lo mi thil ah? Zu taktak hi buaipi lo in, a buaipi mi tu kan buaipi hna a si ve sual maw? Mi dang nih a thianghlim tiah ka ti hna seh, ti ruangah a buaipi mi hna kan si ve sual maw? Kan mah cungah aa hngat ngaingai mi pawl an si.
Pu Laldengah nih cun 'Zu' cu a mah sual in a sual lo, a mah tha in a tha fawn lo, 'thil' pakhat ve menmen khi a si ko, a tongthamtu cungah aa hngat, pumpak pakhat cio kan i pehtlaih ning tu in a si, tiah a ti.
Cucah 'Zu' cu vawlei cungah a rak um ve mi, thil pakhat a si ko i, Society pakhat, miphun pakhat nih kan hrial khawh lo dingmi 'thil' pakhat a si ko. Cucaah Zu hi kan miphun caah kan ralnganbik, kan miphun a kan hrawkbiktu tiah kan puh asi ahcun ' Zu cu a khap in khap phun a si lo, a doh in doh phun a si' tiah ka ruah. Zeitindah kan doh hna lai, cawnpiaknak phun in maw kan kalpi lai, zeitindah kan doh lai titu hi a lamkawl ding cu a si. Cutu cu 'ZU' kong kan ceih vevek seh kan ti ahcun ceih tha a si i, mifimthiam kan pa le zong nih, kan ral a si ah cun, an kan thokpi caan a za ngai cang. Source: From: Salai Van Lian Thang <vansalaicinzah@yahoo.com> Subject: [Lai Forum] Zu le Mizoram: Laldenga hmuhning le Chin miphun To: LAIFORUM@yahoogroups.com Cc: "Rung Cin" <rungcin@yahoogroups.com>, "Metkhobo" <Metkhuabo@yahoogroups.com> Date: Sunday, July 18, 2010, 11:39 AM ------------------------------ "Serve with gladness" |
Thursday, June 17, 2010
Minung nih Nunnak a serkhawh ve cang!
Minung nih Nunnak a serkhawh ve cang http://www.cyona. info/index. php?option= com_content&view=section&layout=blog&id=7&Itemid=21 Craig Venter chuahkehnak cu Salt Lake City,Utah a si. A tlanval lio ah fimcawnnak lei ah a biatak tuk lem lo. Ti cung le lawng cung ah um lawng a rak huam. Reprot card ah grade Cs le Ds pawl he a lawm peng mi a rak si. Time Megazine nih Venter cu a hngakchiat lio tein mi pakhat khat a cang te lai tiah a ho hmanh nih an hmu lem lo an ti. Mills High School in a dih hnu ah San Mateo Community College, California ah apeh. 1972 ah Bachelor of Science Biochemistry in a dih i 1975 ah University of California,San Diego in Physiology le Pharmacology in Ph. D a dih. 1984 in National Institute of Health ah riantuan hram a thawk. May 20, 2010 ah J Craig Venter nih nunnak a ser kho cang ti mi thawng vawlei cung ah a thanh. Nunnak cu Pathian lawng lawng nih ser khawh a si tiah zapi nih theih mi le pom ning a si. Minung zong nih a ser khawh ve cang. A thil hmuh mi thawng in khamhnak si (immunization) chuah thawk in pawngkam filhhnawmhnak (environmental pollution) thianh ding tiang ramthar rian tuan khawhnak a lam a hmuhsak piak. Cu ve bantuk in khat ta lei in biahalnak a um ve mi cu minung nih nunnak a ser ti mi hna hi kan tuah awk a si maw si lo ti mi le hi fimthiamnak hi thatlonak lei ah a hmang ding sin ah phanh sual ah cun zeitin dah khua kan khan te lai ti mi a buai mi zong an um ve. Hika YouTube http://www.youtube. com/watch? v=qPE2CnThito ah na zoh a si ah cun avoikhatnak minung nih a ser mi nunnak cu na hmuh lai. Kum 15 chung a retheihnak vialte i a theipar a si. Hi nunnak a ngei mi rungrul hi von zoh ah cun a simple tuk mi te a lo nain, minung nih a rak ser lo ah cun hi vawlei cung hrim ah kan rak hmuh khawh lo ding khi a si. A umnak cu Maryland State i J. Craig Venter Institute www.jcvi.org ah a si. Amah a ngeitu le a sertu cu fimthiamnak a ngei mi mirum pa J. Craig Venter a si. Minung nih nunnak ser ti mi hi a luan cia mi caan tuanbia zong ah minung sinak sernak ah saduhthah a ngan cem le a sang cem ah ruah a rak si. Frankinstein timi lenhoih ah sibawi pa pakhat nih mithi pawl an pum pawl kha thit chom le fonhtomh chom in nunnak a ser ti mi kong a rak tial i vawlei cung zong ah minthang ngai cauk ah a rak cang i bisakop zong an rak thlak len. Catialtu lila zong nih a uar cem mi cauk ah a tel mi a si. Frankinstein cu nunnak cu a ngei ko nain mi kut,mi ke,mi pum,mi hmai,mi chungrel vialte peh chom mi a si caah a mui cu a chia ngai ngai. Nunnak a ngeih caah khua tuaktannak zong cu a ngeih ve i amah le amah minung tak tak ah a ruah i minung tak tak pawl zong kha a komh duh tuk hna. Asinain a muisam nih minung dirhmun a phanh ve lo caah minung nih cu minung ah an rak rel lo. Cu cu a theih cang ka tein komh a rak zuam i amah an komh duh lo mi pawl kha a huat cang hna. That hna a that than ti a si i a hnu cem ah cun amah a nunnak a rak ser mi sibawi pa lila nih a dawi a dawi i an i ton tik ah a sertu pa kha lungpang chung ah a zuan pi i an pahnih in an thi tiah a donhter. Mithang rock hlasak thiam Alice Cooper ti mi zong nih Feed My Frankinstein ti in hla a rak phan i rock hla a uar mi pawl nih cun kan rak uar ngai ngai. http://www.youtube. com/watch? v=AvVH5evrrUY&feature=fvst Pathian nih nunnak a ser mi le minung nih nunnak a ser mi kong ah a dannak pakhat te lawng a um. Pathian nih cun nunnak a ngei lo mi tlak in nunnak kha a rak ser. Minung nih cun nunnak a ngei cia mi i rungrul i a kutke cheubang in nunnak cu a ser. (Frankinstein lenhoih zong ah cun nunnak a ngei cia in a thi mi pawl kha a komh hna i nunnak cu a ser). A fawinak chim ah cun nunnak a ngei cia mi kha hman in nunnak kha a ser kan hei ti lai cu. An thil hmuh mi nih a chuah pi mi cu minung nih an duhning muisam chuah ding in nunnak (cell) chuah pi khawh ding khi a si. Nan theih cio kan theih cio bantuk in DNA cu saram vialte i nunnak a hram cu a si. Kan theih ding ah a chap ding mi cu hi hnu hmai lei ah DNA zong hi Walmart i thil cawl bantuk in minung nih kan cawk khawh ve te lai ti mi kha a si. An rak tuah mi cu nunnak phun kip i DNA pawl kha an kut,an ke, an tenge ti bantuk an lak hna I an komh ter hnu ah DNA a thar pakhat an chuah ter mi cu a si. Hi thil an tuah khawhnak ding ah kum 15 an rak rau. An tuah khawh mi DNA kha tha tein le pum tlam tling tein a thang (grow), a then zong a then kho (divide) i a karh zong a karh kho (multiply). Cu cu nunnak a ngei ti mi a sullam a si. Hi thil vialte hi computer software hman in tuah mi a si. Hi thil an hmuh mi nih zeidah a pipa a chuah pi kho lai tiah biahalnak an ngei. Craig Venter nih a ti mi cu a phatnak ah minung nih heh tiah kan i zuam leng meng mi hmuitinh mi pakhat kan chuah pi kho ve ti nak a si. A pahnihnak ah khamhnak si (immunization) thar chuah khawh ding ah a lam a um te lai i a pathumnak ah Carbondioxide thlichia a dawp kho mi rungrul nunnak thar chuah i CO2 ruang ah a cang mi pawngkam filhhnawmhnak vialte a thianh ter kho te lai a ti. US ram lai mi pawl zong hi hnu nikhat khat ah cun kan pumsa chung i thil tha lo vialte a thianh ter khotu rungrul DNA thar bantuk internet online in a cah cah i cawk khawhnak a lam a um kho te men. dr. van http://www.cyona. info/index. php?option= com_content&view=section&layout=blog&id=7&Itemid=21 ================= Life is like a book, everyday is new pages |
Tuesday, June 8, 2010
Thlarau Bomb
THLARAU BOMB Note: This message is forwarded to Lai Forum by vtcung@yahoo.com on 8 June 2010. From: zscinzah <zscinzah@yahoo. com> Subject: Re: [Rung] DC-CIVUI avoikhatnak Muko To: Rungcin@yahoogroups .com Date: Tuesday, June 8, 2010, 3:29 AM Dear U Bawi, DC-CIVUI ah Thlarau Bomb nan puah dingmi le thlarau software -nuclear cu CIVUI a zawhmi chung ah nan installed dingmi hi, zeibantuk thlarau software, zeibantuk thlarau bomb? tiah i fiang huaha lo ahcun, a dik lomi bomh or a dik lomi software nuclear hna installed sual ahcun trojan virus pawl khua thatnak le sopawtnak, ralthatnak ah a cang sual kho men mi a si. A nungmi Pathian thlarau tak tak kan chung ah a um hlan ah thlarau Bomb (zei thlarau theih lomi) khuvai hna kan ri i, thlarau software- nuclear, zeibantuk nuclear software timi theih huaha lomi hna kan chung ah aa installed cang sual ahcun, a dikmi Pathian thlarau installed cu a har ngai cang. A in, aa install kho ti tawn lo. Bomb khuvai sawh sawh kha Pathian thlarau tak tak ah kan ruah sual ahcun, kan lungfim a har tuk cang lai. Zei thlarua theih lomi Thlarau Bomb khuvai sawh kan ri cang ahcun kan ttang tuk fawn lai. Kan rit hnu ahcun kan mit a maw cang i lamhlapi tiang (future) kan hmu kho ti lo; Cubantuk Thlarau Bomb sawh sawh a ri mi hna kan cung ah Satan cu a thu i kan chak a mawngh cuahmah ko timi hi kan rit hnu ahcun kan lung a fim kho ti tawn lo i, a nung mi Khrifabuu hna cheu hnih ah kan cheu men tawn ko hna cu! A ri cangmi, a mit a maw cangmi hna hi Satan nih a hman duh ngai tawn hna. Pathian thlarau tak tak kan chung ah aa installed i Pathian Thlarau Khuvai tak tak kan ri ahcun Pathian cu dawtnak a si bantuk in dawtnak he kan khat lai i, dawtnak cu a thin a sau, a lung a puam lo, thlachiat a ruat timi vialte bible ah kan hmuh bantuk in dawtnak le remnak a ser dingtu kan si timi lungput he khrifabuu a hunghimtu ding ralkap ttha kan si timi lungput an ngei. Church cu Jesuh pennak govenrment a si i Jesuh pennak government a vengtu ralkap buu cu zumhtu hi kan si. [CIVUI, Conference, Crussage le Campaign tibantuk ah thlarau bomh ttha lo a puak sual ttheu i, bomh ttha lo khuvui a rimi hna nih hin Jesuh pennak (government- Church) cu a vengtu an sinak cu kal tak in Jesuh pennak a hrawktu, a khuaitu an si tawn; A tak tak ahcun thlarau thianghim a ngeimi nih Khrifabu a dirhkamhtu, zumtu tha an si bantuk in Khrifabu thazaang a thawntertu ding an si awk a si tawn.] Cucaah, Atutan DC-CIVUI ahcun pakhat cio nan CPU cu clean (thianh) ta dih ulaw, thlarau bomh sawh sawh puah loin, thlarau software sawh sawh installed ti loin, Pathian Thlarau tak, a dikmi thlarau cu lungfim kirkiar tein pakhat cio nan chung ah rak i installed ulaw timi hi kan duh sak ngai ve hna. Pakhat cio nan CPU ah installed ciami thlara thianghlim cu thlarau ttha lo nih a tuaitam khawh lonak ding caah a ttha bikmi Thlarau Anti Rivus- Thlarau ca thlacamnak - every day scan khawh ding - nichiar te thlacam khawhnak nun . Kaspersky" bantuk in CPU a veng khotu thlacamnak software zong pakhat cio nunnak ah rak installed cio seh law a tha tuk hnga. Nikhat ah suimilam pakhat tal lung tak tak tein thla kan cam peng ko ahcun kan pumsa, thlarau (CPU) cu a dam peng ko lai. Upatnak he, Zasang Cinzah Kuala Lumpur --- From: Salai Bawi Uk Thang <cbthang@yahoo. com> Subject: [Rung] DC-CIVUI avoikhatnak Muko To: "Laiforum@yahoogrou ps.com" <Laiforum@yahoogroup s.com>, "Rungcin@yahoogroup s.com" <Rungcin@yahoogroups .com> Received: Tuesday, June 8, 2010, 9:30 AM Careltu Laihritlai Ulenau hna, Kan theih pah lengmang cang bantuk in tutan DC i tuah ding mi CIVUI hicu voidang CIVUI he ilawh dawh asi lo. A luancia kum i Battle Creek Civui lio ah khan CIVUI timi hi zeiset dah asi, zeitindah arak ithok ning asi tibantuk kha thlapa thla 6 chung hrawng rak icaih asi i CIVUI kongcu dehkhat zong taanglo in lehthal dih arak si. Civui hi Khawmpi asi maw? ti arak si i asi lo, Civui cu Civui asi ko ti in aphi kan rak chuah. Tutan DC i kan tuahdingmi CIVUI tu hi cu khawmpi zong asi lo, hlaan lio i Kawlholh i rak tuahmi asii a wai timi bantuk zong si ti lo in aralaimi caan i Van le Vulei karlak i tuahding asi cangmi Jubilee (Marriage Supper) bantuk thlarau le biatak i tuahmi The Spiritual Harvest Festival tu si ding khin timhlamh asi. Voidang ah cun Civui hi rawl thawthaw ngaihnuam le zohnuam aphunphun khin hlunhlai ter rak itimh asi tawn na in tutan cu cuticun asi ti lo. Chunglei thlarau tu in ttamh le muaih itimh asi i mah hikong hi khual lei nih rak theihthiam piak aherh ngai te ding khin a um. Sia, Caw le Vok tibantuk Salu in Civui suum kan tah lai lo. Thlarau tlau tlaikhawhmi tu in tah asi lai. Civui arak zawhmi an rat lei le an tlun lei hi idang hrimhrim seh ti in Biathli rak ichimhchung asi cang. Biathli nih azawh lo ah cun thlarau Bomb zong puah ahau te meen lai ti in Thlarau lei Software-Nuclear zong order timh asi. Mah belte kan bomb le kan nuclear nih a kheen mi hna, hma apumi, ahliam mihna hi mivaanttha tu an si te lai. A umtu ning cu tutan Civui ah hin Hardware nak in Software lei tu in hmual hman deuh itimh asi. Virus phunphai cu adeet in an de ti lai lo ti ah Aamah an khaan cia cang kan ti lai cu. Tutan cu Khualipi Standard lawlaw hmang hna usih law ti asi i innteek mitampi zong rian le khai le buailebai hna ahnok tu lai ti in Lamnaihnak Hotel i um dingin itimh pah cio asi tin theih asi. Civui ti hi Thlarau lei kan kumvui asi ti in ruat lawlaw cang usih law Rawlttuan ding in zuumtu Laimi Khrihfa pohpoh rak ithawh cio uh ti i SAWMNAK avoikhatnak Muko (The first Trumpet) kan tum cang. Salai Bawi Uk Thang Inteek Khrihfabu ================= Life is like a book, everyday is new pages |
