Kawlram le Democracy

Kawlram le Democracy

by Victor Khen Sang

Country - Mah color pawl hi Unicameral ahmang mi ram pawl an si. Country - Mah adummi color pawl hi Bicameral ahmang mi ram an si. Country - Mah color hi Upadi zong, parliament zong ngei lo mi ram asi.= Myanmar Unicameral timi cu cozah uknak ah parliament ( legislature ) hi pakhat lawng ahmang mi pawl an si. Bianabia ah US ahcun House of Representative and Senate ti aum caah an nih an parliament hi pa hnih an si i Unicameral an si lo ti afiang. Cun China ram hi Unicameral State asi ve. Israel zong khi parliament pakhat te lawng aan ngeih i cucu KNESSET tiah an auh. Cucaah Unicameral State asi ve. Bicameral timi cu parliament pahnih angeimi an si. Afawinak cun Upper House and Lower House ti khawh an si. Vuleicung ah ram thongchobik ah ai telmi hna Denmark, Norway le Sweden ram pawl hi Unicameral state an si hna. Vuleicung pumpaluk ah hin parliament ngei lomi cu Kawlram ( Myanmar ) lawng asi i amah te lawng hi colour dang tein world map cung ah an cuan ter ve nak hi asi. Ramsual ah chiah mi North Korea, Belarus, Sudan, Cuba ti bantuk ram vialte hmanh parliament cu an ngei dih. Kawlram hi U Nu chan ah khan cun Bicameral State asi nain 1974 in Ne Win nih Unicameral State ah aser than. 1988 in Ralkap nih uknak an laak i Martial Law timi ralkap upadi in an uk . Cun National Convention 1993 in an thok i upadi an ser pi hna. 2008 May thla ah mipi sin ah hnatlakpinak ( referendum ) an tuah i kan hlawh tling an ti caah 2010 ah 1993 i ansermi constitution ning cun Kawlram cu an uk than lai. Cutik ah Bicameral State kan si tiah vuleicung ah i thanh dawh an si. Zeicatiah National Convention i an serning ahcun Upper House le Lower House umter dawh in an tial. Atulio Kawlram ralkap uknak tang ahcun Vuanci = Minister hi 35 leng an um. Cun Head of State cu General Than Shwe asi i President zong asi chih. Cun Prime Minister tu cu General Thein Sein nih a tuan. Federal timi ram pumpi hruainak cu Bicameralism asi zong ah State le Division tete ahcun Legislature hi a um ve lai nain Unicameral cio si dawh an si. Cucu ram tampi ah an hman ve. Cun Kawlram cu Ne Win nih Unicameralism in kum 26 chung hruai kan si hnu ah upadi sertu bu- parliament ( legislature ) um loin atulio uktu ralkap bawi pawl nih kum 20 an ka hruai hoi cang caah tukum cun kum 46 chung ralkap thluak/ ruahnak in uk mi ram kan si tinak asi. Cucaah 1962 hnu in Kawlram ah achuak mi cu kan chuah ka in ralkap uknak in hruai mi ram ah thongtla bantuk in kan rak taang i kan rak nung tinak asi. Kawlram chung ummi minung hrim hrim hi kan lungput dan ( morality ) arawk tuk cang caah chikhat te ah Democracy uknak hi vun cohlang colh usih law a cohlan zia zong kan thiam men lai lo. Ruah lo pi in refugee in ramkip ( abik in democracy ram ah) an vun kan kuat cio hmanh ah " ti leng chuah nga " a fish out of water khi kan lo i ka ni ziak bak cio lo mi hin tuak khawh asi. 2003 ah Nobel Peace Prize ahmu mi Iran miphun Ms.. Shirin Ebadi nih achim mi cu " Neglecting democracy is more dangerous than nuclear weapon" ati. Aduhnak cu Daithlanh sual ahcun democracy cu nuclear hriamnam nak in tih anung deuh ati. Miphun ning pi in akan hrawk dih khawh. " Democracy is easy to swallow but hard to digest" an ti. Aduhnak cu ' Democracy cu fawitein dolh khawh asi nain ka pawpi nih arial ai harh ngai mi asi ' ti asi. Ahopoh nih kaa cio cun democracy, democracy ti khawh cio asi. Asinain democracy cu zeidah asi ti ah hal cio si usih law, zalonnak ati na, thanchonak ati colh na in kan um hna lai. Cucu illusory democracy timi alang ko tiah hmuh tung i kut in va tongh khawh tung lo mi ( Muthla hmuh bantuk ) asi kho mi asi. Uknak an ti cang ahcun an biakmi phungki hmanh sathah in lamlai ah a that ngam mi ralkap uktu pawl le democracy hi ai tlak lo ngai mi asi. Kawlram cu kan ram hnulei ah India le Bangladesh an um i democracy ve ve an si. Cun ahmailei ah Thailand um i democracy asi ve ko. Achaklei in vuleicung Communist ram ah anganbik Tuluk ( China ) nih avun hren peng mi hi tuak tik ah Kawlram hi Democracy asi ve ahcun China caah cun a inn hnulei kutka phih piak tluk asi lai caah Kawlram democracy si ding hi a tih ngai ko lai ti cu afiang mi asi. Cucaah Kawlram cu kum 20 chung upadi loin ralkap nih an kan hruai khawh mi hi Tuluk cozah hi orhlei kut an si i Kawl ralkap hi kehlei kut an si ti khawh asi. Tuluk nih hin democracy duh seh law 1988 buainak ah khan Kawlram hi atulio asining he hin abingtalet in a um kho mi asi. Minung nih sermi uknak poh poh cu azultu hna he hmunkhat akal khawh lo poh ahcun uknak tha ti khawh asi lo. Cun zeibantuk uknak hmanh minung nih aser i minung nih ahrawk khawh than bantuk in minung thinlung put he akal ti kho mi kha a kalnak hmun zawn ahcun adik mi asi. Upadi- Law timi cu nithong bantuk asi i ruah sur caan ah nithong na chinh i na kut in na lucung in nai khuh i na pum cin lo ding in nai ven/ nai khamnak asi. Asinain na kut in thatein na tleih lo ahcun na nithong kha thli nih achoih khawh, na thlak khawh caah chinh santlai lo asi kho. Cucaah na nithong cu na duh ah na niamh deuh lai, na duh ah na santer deuh lai. A ruahsur hoih khan na pum na vennak lai.. Cucu minung hi kan sercia mi nithong in ka ni khamnak bantuk in kan sercia mi upadi zong in ka ni hruainak hi asi. Ramchung minung kan lungput ( morality ) hi kan lucung in ruahsur mi asi i uknak hi mah ruah sur mi incun ka ni khamnak ding NITHONG ( umbrella ) cu asi. Cucaah Kawlram minung kan lungput ruahsur pi hin ka ni khamnak ding Democracy Nithong cu sangtuk in kan thlir sual maw / niamtuk in kan ni chinh sual maw ti mi kha a ruahsur hoih in zoh thiam ngai le i chinh thiam ngai kan hau. US/ Europe pawl cu sangpi in an thlir le ani chinh ko tung tiah alangpar hei zoh nak sawh in Kawlram ah anmah style in kan NITHONG rak thlir ve kha asi lo kho men mi asi. Zeicatiah an nih an ruahsur = lungput cu saupi arak kalcang mi asi caah ani ziak dan in ani chinh thiam khi asi kho cang ti kha kan theih kan hau. Chanthar tulio vuleicung ramkip ah DEMOCRACY ti mi authawng tampi hmuh khawh asi cang. Mirum nih rumchin an duh i an rumnak kha ven an duh fawn tik ah sifak pawl kha lamchih peng an si. Cun sifak deuh le zapi nih thin hung in lamzawh in vun au asi tik ah mah sifak zeithei lo pawl hmang in uknak fir atim mi zong an karh hoi. Atulio vuleicung ral atho mi pawl zoh tik ah ( Iraq and Afghanistan ) hi democracy aherhcem maw an si tiah biahalnak um seh law an si cem hlei lo nain ziah hi ram hi biatak cem in US nih atuk peng ne? Zinan an ngei........ti asi hnga. Kawlram hi US nih tuk in democracy hmuhter ding ah a bawm te hnga maw ti cu van i atla mi thimkua ah vulei in laa rak sawh ding bawh tluk asi ko hnga. Zeicatiah zinan a um lo, China tu cu Kawlram taang ah an bawh ko. 2010 Election hi cu akal thluahmahmi tlanglawng asi cang.. Kham awk atha ti lai lo. Kan Nithong cio cu kan samh kho lai lo nain an nih an Nithong cu an samh luaimai cang lai. Last chance pakhat te kan ngeih mi cu an Nithong taang in merh piak/koih piak ding ah zapi nih an nithong tung kha tleih ahau. Ani ralring lai, vomsa nam phun in nam ani ziak lo, phungki hmanh an kah hna khah. Daitein um piak hna phun hi an celh rua lo. an umhar lai i anmah le anmah ani seh te lai. Than Shwe hi sau nguh dawh asi ti lo, Shwe Mann hi afim tuk lo mi asi. Maung Aye cu ralkap uniform he battalion kir i mipi cu mipi nih i hruai ko hna seh ati caah Than Shwe nih a uar lo mi pa asi. Thein Sein hi mi lung thawng asi lem lo. BSO 5 hi anih minung/ a nih minung an ti hna caah ani tih viar. Cucaah Kawlram cu China nih a province pakhat tluk ah aser khawh asi. 2010 cun an sak cia dih mi inn chung ah Kawlram mipi kha khua an kan sak pi than lai. Ai dannak cu; hlan kum 20 chung cu inn siloin thong chung ah an kan khumh. Cucu parliament um loin an kan hruai kha asi. Tu cu inn chung asi cang lai i akhan tete zong an dan lai, an tuah dih cia hmanh si seh law inn te asi ahcun Parliament ngei butein asi cang lai caah Unicameral or Bicameral asi ve cang lai. Hi ah hin duh sah tein an thlankhur ani cawh cio cang lai tinak asi. Note: HIKA hi Original source a si. Format dang HIKA zong ah hin relkhawh a si. ================= Life is like a book, everyday is new pages